«Κεκτημένα» και το «δικαίωμα» στην εργασία
Τις τελευταίες εβδομάδες με την αναμπουμπούλα περί τα εργασιακά στην Ελλάδα και τη δημοσιογραφική κάλυψή της από την πιο “knee-jerk liberal” εφημερίδα της χώρας (με την έννοια ότι η άποψη της εν λόγω εφημερίδας δεν εμπίπτει – τουλάχιστον προφανώς – σε κάποια κομματική ατζέντα) σκέφτομαι πολύ συχνά κάποιες έννοιες και προσπαθώ να κατανοήσω αν οι αντιδράσεις σε επίπεδο συνδικαλιστικό ή κοινοβουλευτικό έχουν να αντιπροτείνουν ένα ρεαλιστικό μοντέλο σ’αυτό που προσπαθεί να επιβάλει το κόμμα του «μεσαίου χώρου» (τρομάρα τους και δικιά μας).
Για παράδειγμα όλοι οι διαμαρτυρόμενοι μιλούν γι’αυτό το περιβόητο δικαίωμα στην εργασία… Συγγνώμη ρε παιδιά, αλλά από που πηγάζει αυτό το δικαίωμα; Προσωπικά το θεωρώ «δικαίωμα» τρίτης κατηγορίας – κάτω από τα inalienable δικαιώματα της ζωής και της ελευθερίας, κάτω και από τα δικαιώματα που παρέχονται μέσα από ένα οργανωμένο κοινωνικό πλαίσιο όπως η ιδιοκτησία, η πρόσβαση στην παιδεία, περίθαλψη κλπ. Και για να διευκρινίσω, πιστεύω ότι το δικαίωμα στην εργασία μπορεί να «ανέβει» κατηγορία όταν η οργανωμένη κοινωνία αποφασίσει να παράσχει εργασία με τον ίδιο τρόπο που π.χ. προσφέρει παιδεία – αλλά αυτό νομίζω ότι έχει συμβεί μόνο σε κομμουνιστικά καθεστώτα.
Σε κάθε άλλη περίπτωση οι θέσεις εργασίας δε φυτρώνουν στα δέντρα. Δημιουργούνται – και από ιδιωτική πρωτοβουλία στη συντριπτική πλειονότητα των χωρών – για να καλύψουν ανάγκες είτε εγχώριες είτε διεθνείς. Και διατηρούνται εφόσον το αποτέλεσμά τους ικανοποιεί αυτές τις ανάγκες. Όταν για τον έναν ή τον άλλο λόγο πάψουν να ικανοποιούν αυτές τις ανάγκες η διατήρησή τους έχει μακροπρόθεσμα αρνητικές επιπτώσεις – με την έννοια ότι η διατήρησή τους αναγκαστικά θα βασίζεται σε επιδότηση μέσω φορολογίας όλων των υπόλοιπων ανταγωνιστικών παραγωγικών μονάδων.
Αντιλαμβάνομαι πλήρως το κοινωνικό κέρδος – που μεταφράζεται και σε προσωπικό όφελος – από μια κατάσταση όπου υπάρχει εργασιακή ασφάλεια, περιορισμένο ωράριο εργασίας, ικανό διάστημα διακοπών και στέρεα κοινωνική ασφάλιση, αλλά αυτή η κατάσταση δε δημιουργείται εκ του μή όντως μέσα από κομματικά τσιτάτα ή εργασίες πανεπιστημιακών.
Επιπλέον, η παγκοσμιοποίηση (χωρίς ιδεολογικές προεκτάσεις) είναι μια διαδικασία που άρχισε χιλιάδες χρόνια πριν και (θα) συνεχίζει ακάθεκτη γιατί μόνο έτσι μπορεί να μεγιστοποιηθεί το κέρδος όλων. Δυστυχώς, συνήθως συμβαίνει με τους όρους των ήδη ισχυρών που εννοούν το ελεύθερο εμπόριο με μια διεστραμμένη μονόδρομη κατεύθυνση. Αλλά, frankly, δεν καταλαβαίνω γιατί/πώς το κόλπο της στρουθοκαμήλου μπορεί να ωφελήσει μια χώρα σαν την Ελλάδα.
Με λίγα λόγια είναι σίγουρα ευκολότερο να διατηρήσεις ένα κοινωνικό κράτος όταν παράγεις προϊόντα που πολύς κόσμος θέλει να τα αποκτήσει επειδή (νομίζει ότι) τα έχει ανάγκη. Και κάποια από αυτά είναι πρώτες ύλες που είτε τις έχεις (Νορβηγία) ή δεν τις έχεις (Ελλάδα). Αλλά κάποια είναι και προϊόντα που για κάποιους λόγους έχουν πέραση στις καταναλωτικές κοινωνίες, όπως τα Σουηδικά και τα Γερμανικά αυτοκίνητα και τα Φινλανδικά τηλέφωνα.
Όταν λοιπόν χρειάζεσαι να εισάγεις αγαθά για να μη γίνεις Αλβανία επί Χότζα δεν μπορείς να ασκείς ανορθολογική προστατευτική πολιτική. Και όταν αυτό που παράγεις είναι χαμηλής ποιότητας δεν μπορείς να ζητάς από τους πολιτικούς/εμπορικούς σου εταίρους να ασκούν ανορθολογική προστατευτική πολιτική για πάρτη σου.
(Παρενθετικά να αναφέρω ότι ακόμη θυμάμαι τον Αυστριακό καθηγητή μου στο Στάνφορντ να μου λέει γελώντας ότι οι έλληνες αγρότες κάνουν πάρτυ με τις εισφορές των γερμανών βιομηχανικών εργατών… Τι έπρεπε να απαντήσω; «Αλλά οι μπαμπάδες των γερμανών εργατών είχαν εκτελέσει τους μπαμπάδες των ελλήνων αγροτών»;)
Και μέσα σε όλα αυτά διαβάζω χτες και αυτά τα άρθρα… Ναι, κι εγώ δε θέλω να κατισχύσει το αγγλοσαξονικό μοντέλο, τι συμβαίνει όμως όταν το «ρηνανικό» μοντέλο δεν μπορεί να κατεβάσει την ανεργία κάτω από το 10%;
Και επί του καθ’ημάς πρακτέου, τι; Αν έχουμε δεχτεί ότι το κράτος-επιχειρηματίας δεν μπορεί να σταθεί στο σημερινό οικονομικό περιβάλλον, πώς διάολο θα βρεθούν οι δουλειές που θα ικανοποιήσουν το «δικαίωμα» στην εργασία (με τους όρους του «κεκτημένου» βεβαίως-βεβαίως); Ποιος θα τις γεννήσει αυτές τις δουλειές και για ποιο λόγο; Οι επιχειρηματίες που «γεννούν» τέτοιες δουλειές αλλού είναι πιο φιλάνθρωποι από τους Έλληνες; Και έστω και είναι. Πώς θα αλλάξουμε συλλήβδην την ελληνική επιχειρηματική τάξη;
Προσωπικά είμαι θεμελιακά απαισιόδοξος για λόγους που δεν μπορώ να αναπτύξω σε βάθος εδώ και οι οποίοι έχουν να κάνουν – κατά τη γνώμη μου – με τη νεοελληνική (τουλάχιστον) κοσμοθεωρία. Και ακόμη και να είναι σωστά αυτά που λένε οι τραπεζίτες νομίζω ότι η εφαρμογή τους δεν μπορεί να γίνει σε λιγότερο από 2 γενιές.
—Tassos
9 σχόλια
Είναι λες και ζουν στην ουτοπία του σουηδικού μοντέλου πρόνοιας των 70s. Προσωπικά έχω φθάσει στο σημείο να ενοχλούμε όταν διαβάζω τις κλασσικές κριτικές της “Ε” στο Αγγλοσαξωνική προσέγγιση και την ένθερμη προάσπιση των εργασιακών “κεκτημένων” ειδικά όταν δεν έχουν να αντιπροτείνουν κάτι εναλλακτικό που να είναι πραγματικά εφαρμόσιμο.
Πολύ καλό post. “Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει” αλλά, θα προσθέσω εγώ, οι Έλληνες πεθαίνουν. Ο ορθολογισμός, η κριτική σκέψη, η στρατηγική ανάπτυξης εξέλιπαν στη χώρα μας εδώ και πολλά χρόνια. Κάτι φαίνεται ότι γίνεται σιγά – σιγά (μα πολύ σιγά) προς την σωστή κατεύθυνση, ότι αρχίζουν τα αυτονόητα να γίνονται πράξη, αλλά δεν ξέρω αν θα τα προλάβει η γενιά μου -πολύ απαισιόδοξο ακούστηκε αυτό, έτσι νιώθω όμως…
Καλά τα λες αλλά τι ψάχνεις τώρα… είναι οι ιδιοι που οδύρνοται για τη φτώχια και την εκμετάλλευση του φτωχού νότου από τη δύση και τους καπετάνιους της παγκοσμιοποίησης… χαμπάρι δεν έχουν πάρει ότι οι κρατισμοί και οι προστατευτισμοί και τα συνδικάτα τα καταφέρνουν πολύ καλύτερα από το “σατανικό κεφάλαιο”…
Ο Καρκαγιάννης έχει δίκιο. Μόνο μια μεγάλη πολιτική συμμαχία μπορεί να αλλάξει κάτι. Όσο τη βλπετε εσείς τη βλέπω κι εγώ. Πετάει καμιά κορώνα για τον κρατισμό ο ΓΑΠ έτσι για το ονόρε, αλλά στην πρώτη αναμπουμπούλα τους ζαλίζει η μυρωδια των εκλογών…
FWD, δεν ξέρω κατά πόσο το σουηδικό μοντέλο της δεκαετίας του 70 ήταν ουτοπία για τη Σουηδία εκείνου του καιρού, αλλά μάλλον είναι ουτοπία για τη Σουηδία του 2005 – η οποία συνεχίζει να έχει κοινωνικές παροχές σαφώς ανώτερες από της Γερμανίας, απ’ό,τι μου λέει φίλος που έχει ζήσει σε αμφότερες τις χώρες.
Η ουσία όμως παραμένει να είναι ότι χωρίς να παράγεις πλούτο δεν μπορείς να στηρίξεις ένα κοινωνικό κράτος. Αυτό που με μπερδεύει/εκνευρίζει τόσο πολύ είναι ότι τόσοι πολλοί φωνάζουν χωρίς να αγγίζουν καν το ερώτημα του πώς θα παραχθεί αυτός ο πλούτος.
Tasso,
egw den 8a exana toso eykola thn pisth mou sto Rheinland montelo. Mhn ksexnas oti ta ths anergias dedomena sta opia parampempeis den exoun mono na kanoun me mia xwra pou eprepe na anagenh8ei apo tis staxtes gia na ginei h dynatoterh oikonomia ths Eurwphs, alla epishs anaferontai se ena oikonomika dyskolo xroniko diasthma ths anakataskeuhs kai anadiorganwshs ths prwhn anatolikhs germanias, to opoio synexizetai mexri shmera. Mia episkepsh sth monterna Babylona kai mia matia stous polyari8mous geranous ths 8a se peisei.
To sxolio tou Austriakou ka8hghth den einai kseka8aro, kyriws otan ena megalo pososto twn “Germanwn” biomhxanikwn ergatwn htan/einai Gastarbeiter.
Kai gia na pw ki egw kati oligon blurry, polles fores katw apo thn arnhtikh eikona enws ypsilou posostou anergias krybetai mia anaptyssomenh dynamikh, thn opoia imho den prepei kaneis na ypotima.
Το κράτος πρόνοιας της Σουηδίας δεν ήταν ουτοπία την δεκαετία του 70 (αν και δεν ξέρω πως είναι τα πράγματα τώρα) αλλά σίγουρα κάτι τέτοιο όχι μόνο δεν είναι εφαρμόσιμο στην Ελλάδα του σήμερα αλλά είναι και εντελώς ξένο.
Αλλά ακόμα και οι ένθερμοι υποστηρικτές του κράτους πρόνοιας γνωρίζουν πως τα “κεκτημένα” ποτέ δεν ήταν δεδομένα αλλά ήταν πάντα διαπραγματεύσιμα σύμφωνα με τις εκάστοτε οικονομικές συνθήκες. Όπως γράφει και ο Tassos “χωρίς να παράγεις πλούτο δεν μπορείς να στηρίξεις ένα κοινωνικό κράτος” κάτι που συμβαίνει στις περισσότερες Ευρωπαϊκές οικονομίες σήμερα. Τα πράγματα στην Ελλάδα είναι ακόμα πιο δυσάρεστα αν αναλογιστούμε το υδροκέφαλο κράτος, την έλλειψη οικονομικής πολιτικής κτλ
ares η Ρηνανια ειναι νεκρη και αυτο φαινεται ξεκαθαρα σε οποιον εχει ζησει στην Γερμανια. Σε αυτην την χωρα εχουν φτασει τοσο χαμηλα που κανεις δεν μιλαει για κεκτημενα, εχουν αυξησεις ωραριων χωρις ανοδο μισθων και ακομα η διαθεση του κοσμου ειναι πολυ πολυ απαισιοδοξη.
Αυτα παθαινεις αν δινεις επιδοματα ανεργιας σχεδον ισα με τον μισθο. Βλακες ειναι να δουλεψουν μετα οι Γερμανοι?
ΥΓ ναι ξερω ατομα με πτυχιο οικονομικων που μετακομισε η τραπεζα τους 50χμ μακρια και αποφασισαν να κοψουν την δουλεια αντι να κουνησουν τον κωλο τους μιση ωρα καθε μερα…
Blepw oti akolou8eis thn idia taktikh me ta germanika mme, ta blepeis dhladh ola maura. Auto einai mia arrwstia twn dhmosiwgrafwn thn opoia safws apex8anomai mias kai den odhgei pou8ena. H mallon odhgei kapou: Sto na poulas perissotera entypa. Profanws den kserw poies einai oi empeiries sou, alla symfwna me tis dikes mou h katastash sth Germania oson afora to business model kai oxi th nootropia/lifestyle epiloges twn an8rwpwn sthn opoia anaferesai (thn opoia kapoies fores briskw ki egw trügerisch), den einai toso asxhmh oso ta germanika mme thn probaloun. Ta peri nekrologias ta briskw poly apolyta kai 8esh pou poly eykola pairnei kaneis.
H Istoria exei deiksei oti den mporei mia oikonomia/biomhxania na exei synexeia ta panw ths, opote to na nekrwneis ena business model epeidh parousiazei mia kampsh einai la8os. Kai malista h oikonomia ths Germanias den parousiazei kampsh alla mia sta8erh katastash h opoia ton teleutaio kairo apla den anebainei ki allo. Auto den to 8ewrw apotyxia business montelou kai sigoura oxi Lethargie.
Sth Germania yparxei to distinction metaksy Arbeiter (xeironaktikes ergasies) kai Angestellter. Oi Arbeiter, oi opoioi einai ligoteroi, plhrwnontai gia tis yperwries tous. Oi Angestellten den plhrwnontai ‚panta‘ gia tis yperwries tous alla oses ores parapanw douleyoun tis pairnoun se Freizeit (perissotero xrono diakopes dhladh). Me to epidoma anergias symfwnw oti einai ypshlo.
An h dia8esh tou kosmou einai apaisiodoksh (dikia sou apopsh), auto ofeiletai se kafrous „dhmosiografous“ oi opoioi xwris na kseroun ti tous ginetai xrhshmopoioun to Medienmacht gia na ephreasoun arnhtika ton kosmo.
H basikh diafwnia mou einai oti an 8es na kathgorhseis to rhnaniko montelo, pare ws paradeigma mia allh xwra pou to efarmozei, oxi thn e3airetika idiomorfh periptwsh ths germanias, h opoia sta8hke sta podia ths basismenh se auto to montelo, kai sigoura mh lambaneis ypopsh sou mono thn anergia.
ποια χωρα θες να παρω? ολλανδια? βελγιο? σουηδια?
ολες αυτες οι χωρες εχουν ακινητοποιηθει. Το οτι η Γερμανια δεν πεφτει δεν πρεπει να παρηγορει κανεναν. Αυτο ελειπε, με τοσες εξωγενεις βελτιωσεις της τεχνολογιας (το ιντερνετ ειναι ενα ευκολο παραδειγμα), με εξωγενεις παραγοντες να την ανεβαζουν (π.χ. με την συνεχως αυξημενη ζητηση για τα προιοντα της στις ΗΠΑ ή αλλου) μια χωρα στο κεντρο της ευρωπης να γινεται φτωχοτερη!
Αλλα η στασιμοτητα της ειναι αδικαιολογητη. Και η ανεργια δεν ξερω πως για σενα ειναι αδιαφορη, για ολους τους Γερμανους ειναι σημανιτικη. Και χειροτερη η ελλειψη ελπιδας. Αν σε προσλαβουν καπου στην Ισπανια πχ ξερεις οτι καθε χρονο θα ανεβαινεις. Στην Γερμανια φοβασαι μηπως πεσεις!
ΥΓ η Βοννη που εμενα και θα ξαναπαω φετος ειναι Ρηνανια 100%, ετσι? ε εκει η απαισιοδοξια παει συννεφο…