Blogme: η επόμενη μέρα;
‘Οπως — με μια σχετική παραίτηση — διαπιστώσαμε προχτές, η υπόθεση blogme.gr ουσιαστικά παραπέμπεται στις καλένδες. Και παρά την κινητοποίηση ενός έτους, τις τρεις χιλιάδες υπογραφές, τις σποραδικές αναφορές στην υπόθεση από τα ΜΜΕ, μάλλον δεν κουνιέται φύλλο εκεί που μετράει. Ό,τι κουνήθηκε, κουνήθηκε λιγάκι, έστω και σε φάση χαλασμένο τηλέφωνο πέρσι τον Οκτώβρη, όταν ο ίδιος ο Αντώνης Τσιπρόπουλος επέλεξε έξυπνα να σκάσει το θέμα λίγες μέρες πριν τη σύνοδο του Παγκόσμιου Φόρουμ για τη Διακυβέρνηση του Ίντερνετ στην Αθήνα.
Διαβάζοντας το εύστοχο σχόλιο του κοντριμπουτόρε MadNihilist στο προηγούμενο ποστ και ανατρέχοντας την ιστορία αυτού του εντελώς grassroots διαδικτυακού ακτιβισμού, βλέπω μια περιφερειακή σύγχυση που δε βοηθάει ούτε το άμεσο ζητούμενο (αθώωση Τσιπρόπουλου), ούτε το ουσιαστικό διακύβευμα αυτής της υπόθεσης. Το έχουμε ξανακουβεντιάσει το θέμα παλιότερα, αλλά είναι χρήσιμο να το δούμε λίγο πιο αναλυτικά.
Για να εξηγήσω τι εννοώ, παραθέτω τα 4 ζητούμενα του διαδικτυακού ακτιβισμού υπέρ του blogme, όπως τα έχω δει να παρουσιάζονται σε διάφορες γωνιές της μπλογκόσφαιρας τον τελευταίο χρόνο.
- Ηθική και πιθανώς υλική δικαίωση του Αντώνη Τσιπρόπουλου, που ταλαιπωρείται άδικα.
- Ήττα του Δημοσθένη Λιακόπουλου και των ιδεών που εκπροσωπεί (ή, τέλος πάντων, εμπορεύεται)
- Προστασία της ελευθερίας της έκφρασης στο διαδίκτυο
- Προστασία του hyperlinking και safe harbor για τα social media. Safe harbor (σε πολύ αδρές γραμμές) = νομοθετική πρόβλεψη που προστατεύει τους παρόχους μιας υπηρεσίας από τις νομικές συνέπειες περιεχομένου που εμφανίζεται στην υπηρεσία τους χωρίς δική τους θετική δράση – εφ όσον δείξουν διάθεση να το αποσύρουν σε εύθετο χρόνο, μετά από ειδοποίηση του άμεσα θιγόμενου, ή τρίτου. Είναι κάτι που θεωρείται αυτονόητο στις ΗΠΑ, και απ’ όσο ξέρω στις περισσότερες χώρες της ΕΕ.
Το (1) είναι προφανώς το άμεσο ζητούμενο. Είναι εξοργιστική η εικόνα της ταλαιπωρίας ενός ανθρώπου άσχετου με το ζήτημα της μήνυσης.
Το (2) είναι μια βλακεία και μισή, που αποδυναμώνει το (1) γιατί προδίδει μεροληψία εναντίον του μηνυτή (δηλ. υπέρ του εικαζόμενου υβριστή του), την ώρα που στην ουσία τον διαφημίζει. Συχνά εμφανίζεται συνδυαζόμενο με το (3), με το οποίο ενίοτε συγκρούεται. Δεν έχω link πρόχειρο, αλλά θυμάμαι υποστηρικτές των (2) και (3) να έχουν κατά καιρούς ζητήσει την παρέμβαση του ΕΣΡ σε βάρος του Λιακόπουλου – ελευθερία έκφρασης α λα καρτ ένα πράμα.
Αλλά το (2) είναι και άσχετο με την υπόθεση: δεν δικάζονται η σάτιρα του funel, ή οι εκπομπές του Λιακόπουλου στη συγκεκριμένη δίκη. Δικάζεται το δικαίωμα του Αντώνη Τσιπρόπουλου να γράψει κώδικα που είτε θα κάνει link σε αυτή, είτε θα την συγκεντρώσει και αναπαράξει εν μέρει, αυτόματα στη δική του σελίδα, μαζί με το περιεχόμενο άλλων 500 μπλογκ. Το δικαίωμα αυτό δεν θα έπρεπε να εξαρτάται από το αν ο funel κάνει σάτιρα ή συκοφαντική δυσφήμηση. Από το αν σατιριζόμενος (ή δυσφημούμενος) είναι ο Δημοσθένης Λιακόπουλος ή η γιαγιά μου. Από το αν ο ανώνυμος μπλόγκερ είναι η μητέρα Τερέζα ή ο Χάνιμπαλ Λέκτερ.
Μια άσκηση για όσους εξακολουθούν να διαφωνούν, είναι να βάλουν στη θέση του μηνυτή το ΚΙΣ και στη θέση του funel έναν ανώνυμο Πλεύρη. Θα έπαιρναν και τότε το μέρος του ΑΤ; Ή θα έχαναν το ενδιαφέρον τους για την υπόθεση;
Ούτε το (3) έχει άμεση σχέση με την υπόθεση blogme (όσο κι αν η ποινικοποίηση του hyperlinking και της πλατφόρμας user-generated content υπονομεύει τελικά την ελευθερία έκφρασης στο Δίκτυο).
Το διακύβευμα της συγκεκριμένης υπόθεσης είναι το (4). Δεν είναι τόσο ευγενές όσο το πλέγμα απόψεων που συμπυκνώνεται στην οργή με το φαινόμενο Λιακόπουλος, ή το ευρύτερο θέμα της ελευθερίας της έκφρασης, αλλά είναι εξαιρετικά σημαντικό για τη διαδικτυακή κοινότητα, την κοινωνία της πληροφορίας και την καινοτομία στην Ελλάδα. Τυχαίνει να είναι και ζήτημα γύρω απ’ το οποίο μπορεί να συγκροτηθεί μια συμμαχία ικανή να παράξει αποτέλεσμα
Αυτή την πραγματιστική συνιστώσα, τον εύκολο, εν τέλει, δρόμο για την υπεράσπιση του ζητούμενου (1) και του διακυβεύματος (4), είναι που ο διαδικτυακός ακτιβισμός για την υπόθεση blogme.gr μοιάζει να χάνει μερικές φορές (έστω κι αν η καρδιά της δράσης, όπως εκφράζεται απ’ το petition με τις 3 χιλιάδες υπογραφές, και τα ποστ των ανθρώπων που κατέβηκαν προχτές στην Ευελπίδων, δεν πέφτει στην ίδια παγίδα). Λέω “εύκολο δρόμο” γιατί μπορείς να χτίσεις μια ισχυρή συμμαχία γύρω από ένα θέμα στο οποίο έχεις λογικά/δυνητικά μαζί σου σύμπαν το πολιτικό, εκδοτικό, επιχειρηματικό mainstream της χώρας. Σύμμαχοι μπορεί να είναι ο Υπουργός Μεταφορών και Τηλεπικοινωνιών, οι Υπουργοί Ανάπτυξης και Οικονομίας, η αξιωματική αντιπολίτευση, τα MME (π.χ. ο ΔΟΛ, που θα είχε ίσως συμφέρον να προσθέσει social media features στα διαδικτυακά του assets), οι retailers (που θα ήθελαν να στήσουν ένα e-shop με user reviews α λα Amazon, ας πούμε), και ένα σωρό άλλοι που θα είχαν συμφέρον να θεσμοθετηθεί το safe harbor. Όπως και όλοι όσοι μπορεί να βρουν λογικό το επιχείρημα ότι με το σημερινό καθεστώς, η Ελλάδα θα παραμείνει χώρα εξαιρετικά αφιλόξενη προς τα νέα μέσα και το διαδικτυακό επιχειρείν — όση τεχνογνωσία κι αν συγκεντρώσει, όσους πόρους, κοινοτικούς ή εγχώριους, κι αν ρίξει σε έρευνα, incubators κλπ generic propecia 1mg.
Προβάλλοντας την υπόθεση blogme.gr ως θέμα τεχνολογικής προόδου, εικόνας της χώρας, καινοτομίας, κοινωνίας της πληροφορίας, ευρυζωνικότητας, δένεις το cause σου σε ένα ισχυρό άρμα (απείρως ισχυρότερο και καθαρότερο, εν πάση περιπτώσει, απ’ το “αρκετά με τον ελλαδέμπορα τηλεπλασιέ Λιακόπουλο” ή ακόμα και το “ζήτω το ανώνυμο, ελεύθερο Ίντερνετ”).
Και διεκδικείς όχι νομολογία, πλέον, αλλά νομοθεσία.
* Τα ίδια θα έγραφα και προ-μέλισσας.
—Yorgos
9 σχόλια
Spot on target!
Αν θεωρήσουμε την δικαιοσύνη ανεπηρέαστη (καθαρά υπόθεση εργασίας), τότε το 1 και το 4 δεν σχετίζονται.
Το 1 έχει να κάνει με την αντίκρουση της κατηγορίας ότι ο ΑΤ παρέβη τον νόμο με βάση τον οποίον τον μηνύουν. Ένα (από νομικής άποψης) καθαρά τεχνικό θέμα.
Το 4 είναι μια υπερασπιστική γραμμή που επιστρατεύει μια utilitarian προσέγγιση στο θέμα, η οποία διεκδικεί (μέσα από τον θόρυβο που ενδεχομένως καταφέρει να προκαλέσει) να επηρεάσει την κρίση των δικαστών και να σταθμιστεί παράλληλα με (ή ενδεχομένως και κόντρα στο) γράμμα και πνεύμα του νόμου.
Δεν ξέρω αν θα χαιρόμουν στην περίπτωση κατά την οποία ο ΑΤ θα αθωωνόνταν μόνο ως αποτέλεσμα μιας αποτελεσματικής καμπάνιας τύπου 4. Αυτό θα σημαίνε ότι και μελλοντικά όποιος κατάφερνε να συνασπίσει επαρκείς δυνάμεις κάτω από μιας αντίστοιχης λογικής καμπάνια (που ενδεχομένως θα επικαλούνταν οφέλη τα οποία εγώ και εσύ μπορεί να μην αναγνωρίζουμε αλλά τα αναγνωρίζουν οι περισσότεροι από τους συμπατριώτες μας) θα μπορούσαν να πετύχουν την άρση της προστασίας του νόμου προς ένα συγκεκριμένο άτομο το οποίο θα είχε καταφύγει στα δικαστήρια . Not good.
Σπύρο, δε νομίζω ότι αποδέκτες του 4 και της καμπάνιας για την κατάκτησή του είναι τόσο οι δικαστές όσο οι νομοθέτες. Επιπλέον, ο στόχος είναι η επίρρωση του 4 (i.e. protected hyperliniking & safe harbor) μέσα (και) από το 1.
Στο μακρινό 2001, ο εισαγγελικός λειτουργός αναφέρει ότι οι υπεύθυνοι των καταχωρήσεων των συγκεκριμένων αγγελιών στις συγκεκριμένες εφημερίδες, ενήργησαν κατ’ επάγγελμα και επί σκοπώ πορισμού εισοδήματος, δεδομένου ότι συγκεκριμένης μορφής καταχωρήσεις γίνονταν τακτικότατα και σε όλα σχεδόν τα φύλλα των εφημερίδων «εισπράττοντες προφανώς εν μέρει και οι ίδιοι τα ανάλογα ποσά από αυτούς που δίνουν εντολή για καταχώρηση τοιούτων αγγελιών».
Ανεξαρτήτως του πως εκτιμά κανείς την ενέργεια του εισαγγελέα, στον πυρήνα της νομίζω βρίσκει κανείς σημαντικές offline αντιστοιχίες, αυτό που προκαλεί το θαυμασμό μου είναι ότι η αναζήτηση με λέξεις-κλειδιά Πεπόνης αγγελίες, π.χ.στην Ελευθεροτυπία ή τα Νέα, επιστρέφει μηδέν.
Στον ελληνικό βάλτο τι ανάγκη έχουν τα βουβάλια να συμμαχήσουν με βατράχια;
Σπύρο: ελπίζω να μας διαφωτίσει κάποιος νομικός, αλλά αυτή η υπόθεση φαίνεται ότι έχει ερμηνευτικά μπόσικα – θέλω να πω δε μοιάζει να καλύπτεται σαφώς από κάποιο νόμο. Συνεπώς είναι μάλλον λογικό να υπάρχει μεγαλύτερο περιθώριο για utilitarian επιχειρηματολογία στη γραμμή υπεράσπισης.
Σε κάθε περίπτωση, όταν μιλάω για ακτιβισμό με βάση το (4) δεν εννοώ να βγει ο Τράγκας στα παράθυρα να φωνάζει =) Αλλά το να ενισχύσεις την υπεράσπιση του ΑΤ στη δίκη, δίνοντας δημοσιότητα και τραβώντας το ενδιαφέρον ενός δυνατού μάρτυρα υπεράσπισης, π.χ. καθηγητή πανεπιστημίου, που θα μπορούσε ας πούμε να εξηγήσει καλά στους δικαστές το τεχνικό ζήτημα, είναι απολύτως θεμιτό.
Τελικά, βέβαια, το βάρος πρέπει να πέσει στους νομοθέτες — κι αυτό είναι όντως το νόημα του ποστ. Απλά είχα μια ελπίδα ότι μια δικαστική νίκη του ΑΤ θα δημιουργούσε θετικό δεδικασμένο (κι έτσι θα φτάναμε στο (4) μέσω του (1))
akindynos: still processing =)
Δεν ξέρω αν στην Ελλάδα υπάρχει πρόβλεψη για expert witnesses στη βαθμίδα του Τριμελούς Πρωτοδικείου – στις χώρες όπου υπάρχει (και όπου παρεμπιπτόντως οι expert witnesses επιλέγονται συνήθως με κοινή συναίνεση …και ανεβάζουν αρκετά και το κόστος και το πήγαινε-έλα) ο θεσμός χρησιμοποιείται πάντως εκτετεταμένα στα σχετικά με τα μίντια litigations και προφανώς το όποιο δεδικασμένο αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα.
Το γενικότερο κενό πάντως που διαπιστώνουμε με την περίπτωση Λακόπουλου v. Τσιπρόπουλου αλλά και dotworlds v. Google δεν προέρχεται μόνο από την έλλειψη νομοθεσίας αλλά και από τη μέχρι σήμερα ρευστή κουτούρα του industry και πιο συγκεκριμένα την απουσία έστω και informal codes of practice or ethics συναφών με τις online εμπορικές, δημιουργικές κοκ δραστηριότητες. Ας πάρουμε πχ ένα off line χώρο μαζικής έκθεσης/διακίνησης περιεχομένου –το Frankfurt Book Fair– όπου συμμετέχουν περισότεροι από 7000 εκθέτες με εκατοντάδες χιλιάδες properties όλων των ειδών και μια μεγάλη ποσότητα controversy στα ράφια κάποιων περιπτέρων… Μέχρι στιγμής κανένας θερμοκέφαλος δεν σκέφτηκε να κάνει αγωγή στην Μesse Frankfurt GmbH ως εκθέτη/amplifier “συκοφαντικού” περιεχομένου, επειδή θα του ήταν ίσως πιο εύκολο και τελικά ευνοϊκότερο από το να κυνηγήσει τον εκδότη στα δικαστήρια πχ των ΗΠΑ. Ο λόγος που αυτό δεν συνηθίζεται είναι επειδή μια τέτοια κουφή ενέργεια φιλτράρεται σε διάφορα στάδια μέσα από την αρκετά παγιωμένη κουλτούρα του industry και των γειτονικών στο industry χώρων. Στο χώρο πχ της παροχής νομικών συμβουλών δεν θα έβρισκε εύκολα κανείς ένα σοβαρό δικηγορικό γραφείο (ιδιαίτερα ένα γραφείο εξειδικευμένο στα μίντιαζ) να πάει ενάντια στα τρέχοντα ήθη και παίξει το reputation του κορώνα για ένα βλακεία – litigation αυτού του τύπου.
Στην Ελλάδα τώρα… Φαίνεται δια γυμνού οφθαλμού ότι για την προστασία και τη διασφάλιση της σταθερότητας στις μικρής και μεσαίας κλίμακας δραστηριότητες στο διαδίκτυο χρειάζονται αρχικά (και άμεσα!) εύχρηστοι τυποποιημένοι όροι χρήσης –ανάλογοι πχ με τις άδειες creative commons– που θα βελτιώνονται/προσαρμόζονται διαρκώς μέσα από νέα versions κοκ από μια κεντρική οργάνωση ή περισσότερες οργανώσεις, οι οποίες θα υποστηρίζουν επίσης την ενημέρωση, τη συναφή έρευνα, τη διακίνηση γνώσης… lobbying, PR networking etc. Στα πλαίσια της δημουργίας τέτοιoυ τύπου capacity βλεπω να αναπτύσσονται και οι συνέργιες που αναφέρει ο y. –για τη σκοπιμότητα των οποίων συμφωνώ απόλυτα. Το institutional capacity building βέβαια δεν είναι ό,τι πιο απλό υπάρχει στον κόσμο είτε το αναλαμβάνουν κυβερνήσεις είτε αυτο-οργωνομένοι πολίτες …( το μάθαμε αυτό, δε χάρντ γουέι, με τις ανεξάρτητες αρχές.)
Blogme: η επόμενη μέρα; (The Reality Tape)…
Οπως — με μια σχετική παραίτηση — διαπιστώσαμε προχτές, η υπόθεση blogme.gr ουσιαστικά παραπέμπεται στις καλένδες. Και παρά την κινητοποίηση…
Πράγματι το ζουμί είναι στο σημείο 4 που αναφέρεις. Πιθανή καταδίκη του ΑΤ θα σήμαινε πρακτικά το τέλος κάθε .gr aggregator και θα καθιστούσε κάθε σύνδεσμο κάθε ιστολογίου ή σάιτ που θα φιλοξενούνταν στο gr domain, πηγή πιθανών μηνύσεων. Επίσης θα υπονόμευε την ίδια την λογική και την λειτουργία του διαδικτύου σε κάθε σφαίρα δραστηριότητας, πλην ίσως της εμπορικής και της θεσμικής ανάρτησης πληροφοριών, δηλαδή θα αντιστρατευόταν το h στο http σε ότι αφορά μεμονωμένους χρήστες και όχι μόνο. Αυτό θα είχε δύο αποτελέσματα: εν δυνάμει μια φάμπρικα ατέρμονων μηνύσεων, και την μετακίνηση όλων όσων χρησιμοποιούν το διαδίκτυο ως διαδίκτυο ιδεών και απόψεων (βλ. σχετικά και τα πρόσφατα με την Lifo), σε μη gr domain. Απλά σκεφτείτε το πάρτι που θα μπορούσε να γίνει με όποιον είχε σύνδεσμο προς το indymedia.
Αλλά το 3 αν και παρεμπίπτον είναι σχετικό με την υπόθεση, έστω και έμμεσα. Αυτό επειδή έχει να κάνει με μια κουλτούρα μη-ανοχής στην σάτιρα και την κριτική και τους δρακόντιους περί δυσφήμησης νόμους (εκτός και εντός διαδικτύου), που ουσιαστικά φιμώνουν κάθε κριτική που δεν προστατεύεται από οργανισμούς με ισχυρά νομικά τμήματα. Επίσης αξίζει να σκεφτεί κανείς τι θα συνέβαινε αν ο funel είχε το μπλογκ σε ελληνικό domain. Επίσης ποια θα ήταν η τύχη τέτοιας μήνυσης (εναντίον του ΑΤ ή του funel) στην Σουηδία ή την Φινλανδία.
Επειδή έμμεση φίμωση δεν είναι μόνο η απειλή πιθανής καταδίκης, αλλά και η απειλή ατέλειωτων τρεχαμάτων με μηνυτές και δικαστήρια, για τους περισσότερους φυσιολογικούς ανθρώπους που ούτε τον χρόνο, ούτε και τα χρήματα έχουν για να τα σπαταλάνε σε απίθανες μηνύσεις από διαφόρους, θεωρώ ότι ακόμα και η δικαστική εκκρεμότητα συνιστά πλήγμα σε ότι αφορά το 4. Πολλώ μάλλον που πιθανός στόχος εναγόντων ενδέχεται να μην είναι η καταδίκη ενός aggregator ή ιστολόγου, αλλά η αποκάλυψη της ταυτότητάς του, με διάφορα ανησυχητικά κίνητρα και προθέσεις. Έτσι θα ήμουν ενθουσιασμένος αν κερδίζοντας την δίκη ο ΑΤ, προχωρούσε σε αγωγή εναντίον του μηνυτή του, μια και μόνο η απειλή μιας γερής αποζημίωσης θα μπορούσε να φρενάρει ενδεχόμενους υποψήφιους μηνυτές. Ο ίδιος όμως δήλωσε ότι δεν θα ήθελε να μπλέξει με τα δικαστήρια άλλο – και δεν τον κατηγορώ βεβαίως για αυτό.
[…] και το κύριο διακύβευμα της υπόθεσης, τα είχαμε πει πιο αναλυτικά στα τέλη του ‘07. Τα ίδια ισχύουν και σήμερα, λίγο πιο κουρασμένα, λίγο […]